Pomarańcze, mandarynki, limonki i cytryny popularne są przez cały rok. Latem przynoszą wspaniałe orzeźwienie w postaci lemoniady, chłodnych deserów i ciast, natomiast zimą w towarzystwie gorącej herbaty doskonale nas rozgrzewają i dostarczają dodatkowych witamin, tak cennych w chłodnej porze roku.
Owoce cytrusowe są źródłem witamin z grupy B, witaminy A, potasu, wapnia, fosforu i przede wszystkim witaminy C! Są niezwykle wartościową i zdrową przekąską, zwłaszcza w okresie zimowym, kiedy zapotrzebowanie na witaminę C jest niezwykle wysokie. Zastosowanie skórek cytrusów zwłaszcza w kuchni jest niezwykle popularne ze względu na ich właściwości kulinarne i prozdrowotne.
Olejki eteryczne pozyskiwane są ze skórek owoców cytrusowych, które mają zdolność neutralizowania wolnych rodników. Z sukcesem są stosowane w profilaktyce różnych chorób oraz wzmacniają odporność dzięki właściwościom przeciwwirusowym. Należy jednak pamiętać! Jeśli cytrusy nie są odpowiednio przygotowane (umyte) do spożycia, mogą dostarczyć organizmowi wielu niebezpiecznych substancji, takich jak środki grzybobójcze, konserwanty i pestycydy.
Pamiętaj! Niepozorna biała cześć pod skórką to bardzo cenne albedo, które zawiera ogromną ilość pektyn – regulują poziom cukru we krwi oraz pracę jelit. Ponadto albedo jest źródłem witaminy P, A oraz C.
Dlaczego skórka cytrusów jest niebezpieczna dla zdrowia?
Oprócz zalet, owoce cytrusowe mają jedną niezaprzeczalną wadę! Większość cytrusów, które trafiają do sprzedaży w naszym kraju, pochodzi z upraw konwencjonalnych, gdzie stosuje się pestycydy oraz herbicydy. Dodatkowo na owocach cytrusowych osiada kurz i inne zanieczyszczenia z miejsca przechowywania. Tuż po zbiorach cytrusy są spryskiwane (lub moczone) silnymi środkami konserwującymi imazalilem lub tiabendazolem (E233), aby zapobiec ich pleśnieniu podczas transportu.
Imazalil oraz tiabendazol są środkami grzybobójczymi, którymi zabezpiecza się cytrusy po zbiorze przed gniciem i pleśnią. Mimo, że substancje dopuszczone są do kontaktu z żywnością to badania na zwierzętach pokazują, że wykazują wysoką toksyczność. W Unii Europejskiej Imazalil określany jako niebezpieczny dla zdrowia i środowiska zaś w USA jako środek prawdopodobnie wywołujący raka.
Pamiętam, że kilka lat temu na kartonie pomarańczy sprzedawanych luzem była naklejka z informacją, że skórki cytrusów z tej partii owoców nie nadają się do spożycia, pod spodem były napisane konserwanty w tym Imazalil. Co ciekawe w Hiszpanii, Czechach czy Francji również trudno szukać takich informacji na cytrusów. Wyjątkiem są Włochy o czym piszę w dalszej części wpisu. Zdjęcia poniżej przedstawiają aktualny asortyment w sklepach, jak widać nie ma tam żadnej informacji ostrzegającej przed spożywaniem skórek cytrusów.
Czy środki konserwujące przenikają przez skórkę cytrusów?
Z dotychczasowych badań wynika, że ilość stosowanych konserwantów nie przenika przez skórkę do miąższu, a jeśli już, to w ilościach wręcz marginalnych. Istnieje jednak ryzyko, że przez niewłaściwe przygotowanie owoców do spożycia zanieczyścimy ich miąższ środkami chemicznymi. Owoce cytrusowe przed spożyciem należy dokładnie umyć. Nie zapominając o ponownym umyciu rąk przed ich obraniem.
Cytrusy z upraw ekologicznych
Uprawy ekologiczne są zobowiązane przez prawo do niestosowania syntetycznych pestycydów i fungicydów. W cytrusach uprawianych ekologicznie imazalil jest również zakazany do konserwacji podczas transportu. Warto jednak wiedzieć, że owoce ekologiczne nie są wolne od substancji chemicznych. Są jednak one nietoksyczne i ostatecznie bezpieczniejsze dla konsumenta. Jeśli chcesz wykorzystać skórkę z cytryny lub pomarańczy do wypieków, deserów, syropów lub gorących herbat, najlepszym wyborem są owoce ekologiczne. Szczególnie zimą, kiedy jest to właściwy sezon na cytrusy.
Należy je jednak dokładnie umyć pod ciepłą, bieżącą wodą, aby zmyć bakterie i zanieczyszczenia z miejsc transportu i przechowywania. Można choć nie ma konieczności również zastosować 3 minutową kąpiel zasadową (na litr wody 1 łyżka sody kuchennej), po której ponownie porządnie należy opłukać owoce.
Odmiana pomarańczy Navelina charakteryzuje się brakiem pestek i jest zbierana od końca października do stycznia.
Jak myć cytrusy?
Bo to, czy myć cytrusy przed spożyciem, nie ulega wątpliwości! Jednak w zależności od tego, czy masz owoce z upraw ekologicznych czy konwencjonalnych, mycie nieco się różni.
- Porządne mycie owoców cytrusowych w ciepłej wodzie pomoże usunąć zanieczyszczenia. Dodatkowo można sparzyć je wrzątkiem co w pełni zneutralizuje bakterie. Taki sposób jest wystarczający na cytrusy z upraw ekologicznych z których chcesz również wykorzystać skórkę.
- Zaleca się mycie konwencjonalnie uprawianych owoców cytrusowych przy użyciu gumowych rękawiczek; jeśli ich nie macie. Pamiętajcie, że po umyciu owoców cytrusowych należy bezwględnie ponownie dokładnie umyć ręce płynem do mycia naczyń, aby usunąć z nich wszelkie pozostałości substancji konserwujących. A potem dopiero przystąpić do obierania owoców cytrusowych, ze skórki.
- Szorowanie cytrusów szczotką w 60-stopniowej wodzie i sparzanie gorącą wodą owoców chronionych imazalilem, tiabendazolem i innymi środkami grzybobójczymi w celu usunięcia ich ze skórki mija się z celem. Skórka cytryny czy pomarańczy ma porowatą strukturę, użycie szczotki do szorowania powoduje, że konserwant wnika jeszcze głębiej w skórkę. I z tak umytych cytrusów nie należy brać pod uwagę skórki do dalszej obróbki w przepisach kulinarnych! Jest to jednak wystarczające, aby skutecznie umyć owoce i zminimalizować przenoszenie substancji chemicznych na sam owoc podczas jego obierania i spożywania samego miąższu.
- Badania naukowe wykazują pozytywne wyniki (ale nie gwarantują!) w zakresie całkowitej neutralizacji zanieczyszczeń i nierozpuszczalnych w wodzie substancji chemicznych poprzez moczenie owoców w określonych roztworach.
Krok 1. Myjemy owoce cytrusowe w ciepłej wodzie.
Krok 2. Moczymy cytrusy w wodzie o odczynie kwaśnym czyli wodzie z dodatkiem octu jabłkowego lub kwasku cytrynowego. Po 2 – 3 minutowej kąpieli płuczemy owoce pod kranem.
Krok 3. Zanurzamy cytrusy w wodzie z sodą oczyszczoną na 1,5 litra wody dajemy 2,5 łyżki sody oczyszczonej. Po 2-3 minutach wyciągamy owoce i obficie płuczemy pod bieżącą wodą.
Pamiętaj!!! Pomimo dwuetapowego mycia owoców, skórka z cytrusów konserwowanych imazalilem nadal nie jest zalecana do spożycia = niejadalna skórka cytrusów. - Myjka ultradźwiękowa do mycia warzyw i owoców jak również ozonowanie daje obiecujące wyniki w efekcie neutralizacji niebezpiecznych związków chemicznych, którymi pokryte są produkty spożywcze, ale nadal nie jest to idealne rozwiązanie.
Wykorzystanie skórki cytrusów ze względu na walory smakowe oraz prozdrowotne w kuchni
Cytrusy królują w kuchni przez cały rok: Latem owoce cytrusowe są podstawą orzeźwiającej lemoniady, która nie tylko gasi pragnienie, ale także nawadnia i dostarcza bogactwa minerałów i witamin. Ale właściwy sezon na cytrusy jest od listopada do stycznia. Zimą plasterki cytrusów są aromatycznym dodatkiem do rozgrzewającej herbaty, takiej jak tutaj na przepisy.pl. Zaś starta lub kandyzowana skórka to świetny dodatek do ciast, ciasteczek i sosów. Wybieraj cytrusy ekologiczne – bio, które nie były poddawane działaniu imazalilu i innych ciężkich pestycydów. Jeśli natomiast nie masz dostępu do ekologicznych owoców, nie odmawiaj sobie cytrusów tylko starannie je umyj, obierz i ciesz się smacznym i aromatycznym miąższem.
Włochy – skórka cytryn impregnowanych imazalilem jest NIEJADALNA.
1 lutego tego roku miałam okazję być we Włoszech i będąc w tamtejszym Eurosparze na szybkich zakupach, z czystej ciekawości zajrzałam do działu z cytrusami. Niestety nie było okazji do bardziej szczegółowej fotorelacji, ale to zdjęcie, które mam powinno raz na zawsze rozwiać wszelkie wątpliwości. Włosi mają to wyraźnie napisane na etykiecie cytryny, która jest impregnowana imazalilem – skórka jest niejadalna! Myślę, że to cenna wiedza poparta dowodem, aby sumiennie czytać etykiety cytrusów, które chcemy później wykorzystać do nalewek, syropów leczniczych szczególnie teraz zimą przygotowywanych dla dzieci i dorosłych oraz ciast czy herbaty!
Pomarańcze, mandarynki i cytryny w Hiszpanii
Hiszpania jest największym producentem oraz eksporterem cytrusów w Europie. W okolicach Walencji, Andaluzji oraz Murcji znajdują się największe plantacje mandarynek, cytryn oraz pomarańczy. Szczególnie w tym ostatnim regionie można spotkać je niemal na każdym kroku niczym jak u nas jabłonki. Co ciekawe drzewka pomarańczy są przez cały rok zielone – liście nie opadają.
Dużym zaskoczeniem dla mnie jest fakt, że owoce sprzedawane na rynku krajowym również są traktowane konserwantami grzybobójczymi jak Imazalil, Pirimetanil i E202 (sorbinian potasu).
Francja cytryny z lidla
Czym konserwowane są cytrusy?
E-202 sorbinian potasu również chamuje rozwój pleśni na owocach
E-233 tiabendazol chamują rozwój grzybów z rodzaju Penicillium
E-903 wosk carnauba (wosk z liści palm brazylijskich)
E-904 szelak (żywica naturalna pozyskiwana z owadów)
E-914 utleniony wosk polietylenowy
Imazalil – substancja niepozwalająca rozwinąć się grzybom, a szczególnie pleśni.
